हामी मानव जीवनको ठूलो सपना भनेको आफ्नै एउटा घर हुनु हो; यो कुरामा सायदै दुईमत होला। एउटा घर बनाउन हामीले आफ्नो जीवनभर सारा रगत पसिना खर्च गरेका हुन्छौं।अनि त्यसरी बनेको घर के तपाइँ क्षणभरमै वा एक निमेषमै भताभुङ्ग भएको देख्न सक्नु हुन्छ ? अझ हाम्रो जस्तो भूकम्पिय जोखिम भएको देशमा त त्यो कुरा सम्झिँदा मात्रै पनि मन कत्ति चिसो भएर आउंदो हो । त्यसैले घर बनाउँदा एकदमै बलियो र दिगो बनाउनु पर्ने हुन्छ ।
घरको बलियो र दिगोपना भने त्यसको पिलरमा निर्भर हुन्छ। सामान्यतया : घरलाई बलियो र दिगो बनाउन बालुवा,पानी,सिमेन्ट र गिट्टी सहितको कंक्रिटको समिश्रणलाई फलामे छड प्रयोग गरी बनाएको खम्बा जस्तो आकारको एक मात्र आधारलाई नै “पिलर” भन्ने गरिन्छ । पिलर घरको आकार अनुसार फरक फरक हुने गर्दछ जस्तै: बर्गाकार, गोलाकार , आयातकार वा षड्भुजाकार ।
तसर्थ: पिलर वाला घर बनाउंदा यी १० अत्यन्तै महत्वपूर्ण कुराहरु याद गर्नुहोस्:
१. पिलर बनाउन मुख्यतया: PPC सिमेन्ट,बालुवा, गिट्टीका साथै TMT छडको प्रयोग गर्नुपर्दछ । TMT छडले कंक्रिटलाई अस्थिपञ्जर सरी काम गर्दछ।
२. 
घरको आकार र प्रकृति हेरेर पिलरको संख्या निर्धारण गर्नु पर्दछ ।घर ठूलो वा फराकिलो आकारको हुँदा सोहीअनुसार अधिकतम ४.५ मि को दुरीमा एउटा पिलर पर्ने गरि घर निर्माण गर्नुपर्दछ । पिलरहरु बीचको दुरी एकैनासको नहुँदा भवनको भारबहन क्षमतामा पनि फरक पर्नसक्छ जसले गर्दा भवन असुरक्षित हुन्छ।
३. पिलर बनाउँदा प्रयोग गरिने छड कम्तिमा पनि ८ मिमि को हुनुपर्छ ।
४. ३ तल्ला सम्मको आवासीय घरमा १२/१२ को पिलर हुनुपर्दछ तर,यदि तल्लाको संख्या ५ वा ६ भए १२/१२ मा बनेको पिलरले उक्त घरको भार थाम्न नसक्ने हुदाँ जोखिम बढी हुन सक्छ ।
५. पिलरको स्थान घरको आर्किटेक्चरल डिजाइन अनुसार निर्धारण गरिन्छ। पिलर लाई एकै लाईनमा सिधा हुने गरी राख्नु पर्दछ। पिलर बाङ्गो भएमा घरको गाह्रो पनि बाङ्गो हुन गई जोखिम हुन सक्ने र घरको सुन्दरतामा समेत असर गर्ने हुन्छ ।
६. पिलरको जडान बिम संग हुने हुँदा पिलरको चौडाई बिमको भन्दा ३ इन्च बढी राख्नुपर्दछ।
७. पिलर र बिम जडानगर्दा बिमको तल्लो भाग पिल्लरको छेउबाट २ फीट पर,बिमको लम्बाईको बिचको एक चौथाई भागमा नपर्ने गरी जडान गर्नुपर्दछ भने माथिल्लो भाग जडान गर्दा बिमको लम्बाई को बिचको एक तिहाइ भागमा मात्र जडान गर्नु पर्दछ।
८.
बिम र पिलरको जडानमा रिंगको प्रयोग ,जडान भएको ठाउं देखि ४/४ इन्चको दुरीमा २ फिट सम्म राख्नु पर्दछ भने अन्य ठाउँमा ५/६ इन्चको दुरीमा राख्नु पर्दछ ।रिंगको टुप्पोलाई भने पिलरको भित्रि भागमा ४५° कोणमा घुमाइ “U” आकारमा मोड्नु पर्दछ त्यसैगरी बिमको डण्डीको बाहिरी टुप्पोलाई पिलरको डण्डीभित्र “L” आकारमा मोड्नुपर्दछ।
९. पिलरका डण्डीहरु एक आपसमा जडान गर्दा बिमदेखि १.५-२ मिटर तल माथी छोडी मात्र जडान गरिनु पर्दछ ।जोडिएका भाग डण्डीको ६० गुणा मोटो हुनु पर्दछ । पिलरका सबै डण्डीहरु जोड्दा एकै ठाउँमा नभई जोर्नी छल्दै जोड्नु पर्दछ। डण्डीको जोर्नीहरुमा ४/४ इन्चको दुरीमा रिंगको प्रयोग गर्नुपर्दछ ।
१०. भवनको सम्पूर्ण भार पिल्लर हुँदै जग सम्म जाने हुँदा भूकम्पीय भार समेत पिलरमा हुन्छ अत: पिलरको जगलाई टाई बिमले जोड्नु पर्दछ।
यस्ता कुराहरु ध्यानमा राखे संगै पिलरको सुरक्षाको निम्ति ढलानगरेको २४ घण्टा पछि मात्र फर्मा खोलि निरन्तर ७ दिन सम्म पानी हाली क्युरिंग गर्नु पर्दछ ,जसले गर्दा कंक्रिटले छडमा बलियो पकड बनाउन मद्दत गर्दछ ।
References:
Gharbazar